Wat is glutenintolerantie of coeliakie?
Glutenintolerantie (Coeliakie) is een ontstekingsziekte waarbij de darmwand of andere organen worden aangetast. Gluten zijn eiwitten die aanwezig zijn in granen, zoals tarwe, rogge en spelt. De dunne darm is van binnen bekleed met cellen die vlokjes vormen. Deze vlokjes worden villi genoemd. Deze vlokken vormen samen een groot oppervlak en absorberen vervolgens vitaminen, suikers en andere voedingsstoffen die de dunne darm passeren.
Als je een glutenintolerantie of coeliakie hebt, veroorzaakt het eten van voedsel met gluten een abnormale reactie van het immuunsysteem. Het lichaam verwart gluten met een bacterie en probeert de gluten vervolgens aan te vallen. Niet alleen wordt het immuunsysteem afgeleid door de strijd met gluten, ook worden de vlokjes van de dunne darm aangetast. De darmvlokken kunnen dan afgevlakt raken, waardoor de totale oppervlakte van de dunne darm afneemt en voedsel minder goed kan worden opgenomen. Vooral bij kinderen met glutenintolerantie neemt het vermogen van de darmcellen om voedsel, vitaminen en mineralen te absorberen af. Volwassenen met glutenintolerantie of coeliakie krijgen ook last van andere symptomen.
Het belang van de diagnose glutenintolerantie of coeliakie
Als je brood niet goed kunt verdragen, dan kan de oorzaak daarvan glutenintolerantie of coeliakie zijn. Glutenintolerantie of coeliakie komt echter maar bij 1% van de bevolking voor, terwijl mogelijk 10% van de bevolking klachten krijgt door het eten van brood. De oorzaak daarvan kan een tarwe-allergie of zetmeelintolerantie zijn. Omdat je bij glutenintolerantie of coeliakie je hele leven lang gluten moet vermijden, is het belangrijk dat de juiste diagnose wordt gesteld. De eerste stap wordt gezet door het testen van bloed en ontlasting, maar daarmee alleen kan de diagnose niet gesteld worden.
Het stellen van de juiste diagnose is belangrijk, omdat in Nederland bij slechts 10% van de mensen met glutenintolerantie of coeliakie de ziekte ook echt wordt aangetoond. Dit houdt in dat 90% van de mensen met glutenintolerantie of coeliakie niet weet dat ze een ernstige aandoening hebben.
Wij raden de volgende testen aan:
Symptomen van glutenintolerantie of coeliakie
Glutenintolerantie of coeliakie is een levenslange ziekte die tal van complicaties kent en zich op verschillende manieren kan uiten. Kinderen hebben vaak buikpijn, een achterblijvende groei en/of bloedarmoede. Mogelijk symptomen van coeliakie bij volwassenen zijn:
-
- ADHD
- Aften in de mond
- Andere auto-immuunziekten
- Angst
- Artritis
- Bloedarmoede
- Bot- of gewrichtspijn
- Buikpijn
- Constipatie
- Depressie
- Een duf gevoel in het hoofd
- Eczeem
- Evenwichtsstoornissen, gebrekkige spiercoördinatie
- Fibromyalgie of spierpijn
- Een gebrek aan ijzer
- Lage waarden van vitamine B12 of vitamine D
- Gevoelloosheid of pijn in handen en voeten (perifere neuropathie)
- Gewichts- of spierklachten
- Hoofdpijn of migraine
- Huidaandoeningen
- IgA-deficiëntie, lage weerstand
- Jeukende huiduitslag (dermatitis herpetiformis)
- Maag- en darmklachten
- Een miskraam
- Misselijkheid of zure reflux (maagzuur)
- Ondervoeding of vitaminegebrek
- Onregelmatige menstruatie
- Onvruchtbaarheid
- Opgeblazen gevoel, diarree, winderigheid
- Osteoporose
- Verkleurde tanden
- Verlies van hoofd- of lichaamshaar
- Vermoeidheid
- Verzwakt tandemail waardoor er eerder gaatjes ontstaan
Risicofactoren die bijdragen aan glutenintolerantie of coeliakie
Er is een verhoogde kans op glutenintolerantie of coeliakie wanneer:
-
-
- Je brood en andere producten die gluten bevatten niet goed kunt verdragen. De kans op coeliakie is dan vijf keer groter dan gemiddeld.
- Coeliakie in de familie voorkomt. Dan is de kans op coeliakie vijf tot tien maal groter.
- Als je als kind al een lage weerstand had, snel verkouden was, een tengere lichaamsbouw had, vaak buikpijn had, of last van bloedarmoede had, is de kans op coeliakie sterk verhoogd.
- Hoewel de ziekte zich op elke leeftijd kan manifesteren, kan een bacteriële infectie, bijvoorbeeld met Campylobacter, soms de aanleiding zijn om deze ziekte te krijgen.
- Mensen die lactose-intolerantie, chronische darmklachten, lage sIgA-waarden en de ziekte van Crohn hebben, hebben een verhoogde kans op coeliakie of glutenintolerantie.
-
De diagnose stellen glutenintolerantie of coeliakie
De diagnose coeliakie kan niet alleen gesteld worden door naar het aantal antilichamen te kijken. Om een juiste diagnose te stellen moet er ook gekeken worden naar:
-
-
- De uitslagen van een sIgA-test, omdat een laag sIgA-gehalte samen gaat met een lagere antilichaamspiegel.
- De antilichamentest is niet zo gevoelig, dit houdt in dat lang niet iedereen met glutenintolerantie deze antilichamen produceert.
- In de ontlasting komen vaak grotere aantallen antilichamen voor dan in het bloed. Hoge waarden in de ontlasting bewijzen nog geen glutenintolerantie.
- Als er in het bloed ook hoge antilichaamwaarden aangetroffen worden, dan moet er inwendig onderzoek plaatsvinden. Als de hoge antilichaamwaarden niet verhoogd zijn, dan zal de arts niet snel verwijzen om een biopsie te laten maken. Het is echter ook belangrijk om op de klachten af te gaan, want er zijn ook mensen met coeliakie die geen hoge antilichaam waarden hebben. In deze gevallen wordt er gesproken van ‘stille’ of ‘verborgen’ glutenintolerantie.
- PDS dieet: geen suiker, granen, melksuiker, zoet fruit en zoetstoffen.
-
Biopsie om glutenintolerantie of coeliakie vast te stellen
De diagnose kan alleen door inwendig onderzoek worden gesteld. Men brengt dan via de maag een slangetje naar binnen, dit wordt gastroscopie genoemd. Tijdens het inwendig onderzoek worden er stukjes weefsel weggenomen. Dit wordt een biopsie genoemd. De stukjes weefsel worden vervolgens onder de microscoop bestudeerd.
In het biopt kan een arts specifieke kenmerken van coeliakie ontdekken. Bij kinderen zijn de darmvlokken vaker afgevlakt en is de diagnose makkelijker te stellen. Bij volwassenen is er meestal geen sprake van darmvlokatrofie, maar gaat men af op het aantal witte bloedlichaampjes die zich in de epitheel-laag bevinden. Een toename van het aantal witte bloedlichaampjes (lymfocyten) in de epitheellaag, intra-epitheliale lymfocyten, duidt op gluten intolerantie.
Om vast te kunnen stellen of iemand wel of geen coeliakie heeft, moet deze persoon minimaal 2.5 maanden voor het inwendig onderzoek regelmatig gluten hebben geconsumeerd. Mensen die zeker willen weten waar ze aan toe zijn, kunnen daarom beter eerst onderzoek naar glutenintolerantie laten plaatsvinden voordat ze beginnen aan een glutenvrij dieet.
Behandeling glutenintolerantie of coeliakie
Er is geen behandeling voor coeliakie, de enige oplossing is een streng glutenvrij dieet. Mensen die coeliakie hebben mogen hun leven lang geen gluten meer consumeren. Het gaat dan niet alleen om het niet meer eten van brood dat gluten bevat, maar ook om veel verpakt voedsel. Tal van producten, zoals verwerkte vleeswaren, mayonaise en sojasaus, bevatten namelijk ook gluten. Iemand met coeliakie moet daarom altijd de verpakking goed bestuderen. Glutenvrije producten hebben vaak een speciaal symbool dat aangeeft dat er geen gluten in het product zitten.
Iemand met coeliakie hoeft maar één keer gluten te eten en er wordt een auto-immuun reactie in de dunne darm veroorzaakt die pas na enkele weken tot rust komt. Het is daarom niet mogelijk om voor iemand met coeliakie om af en toe gluten te eten; de reactie van het lichaam is heftig en duurt te lang. Denk je dat je een glutenintolerantie hebt? Bestel eenvoudig de test via onze website.
Over darmklachten.nl
Darmklachten.nl is een initiatief van MGlab&Advies, een laboratorium dat gespecialiseerd is in ontlastingsonderzoek. …lees verder