Basisch of alkalisch dieet (zuur-base dieet)

De juiste voedingskeuze voor juiste pH-waarden

Het basisch of alkalisch dieet is erop gericht om uitsluitend of hoofdzakelijk producten te eten en drinken die een alkalisch effect hebben op het lichaam. Een alkalisch effect is het tegenovergestelde van een verzurend effect. Het zorgt ervoor dat je pH-waarde op orde blijft waardoor je een stuk gezonder bent. Het alkalisch dieet is vooral goed voor je nieren. Daarnaast kan het ook een gunstig effect hebben op de botten, spieren en darmen. Voeding kan een zuurvormend, of een basisch, effect op de zuurtegraad van het bloed hebben. De zuurtegraad wordt uitgedrukt in de pH, een pH-waarde hoger dan 7 is basisch. Het basische dieet bevat bijvoorbeeld veel groenten en daarnaast een aantal specifieke levensmiddelen die zijn weergegeven in onderstaande tabel. Bij een basisch dieet nuttig je geen brood, melk, chocola, vleeswaren, pinda’s en bier, omdat ze zuurvormend zijn.

Wat betekent zuurtegraad, of pH-waarde?

De pH-waarde wordt aangegeven van 0 tot 14. De neutrale waarde voor de pH is 7. Een pH lager dan 7 noemt men zuur De neutrale zuurtegraad is dus 7. Een waarde boven pH 7 is dus basisch of alkalisch. De pH wordt weergegeven door een zogenaamde logaritmische schaal, dat betekent dat de stap van pH 6 naar 7 een factor 10 is: een pH 6,0 is daarmee tien maal zuurder dan een pH van 7,0.

Bloed en urine

De zuurtegraad van het bloed van de mens is alkalisch. De normale pH-waarde van het bloed ligt tussen de 7,35 en 7,45. Voor het goed functioneren van verschillende lichaamsfuncties moet de zuurgraad van het bloed zeer constant worden gehouden. Het bloed is dus licht basisch. De darminhoud is licht zuur en heeft een pH van 6.8. De pH wordt gemeten door middel van speciale tests. Er zijn ook stripjes verkrijgbaar waarmee je de pH van urine kunt meten. De urine is neutraal, of licht alkalisch bij een waarde van 7. Een pH van de urine tussen 6.0 en 6.5 is licht zuur. Op basis van de zuurtegraad van de urine bepaalt men de mate van gezondheid van het lichaam. Bij lagere pH-waarden van de urine spreekt men van een sterkere verzuring (zie de tabel hieronder).

Voeding bij een basisch dieet

Het basisch dieet gaat ervan uit dat je door de juiste voedingskeuze goede pH-waarden kunt bereiken. Onze voeding bestaat voor 70% uit water, maar specifieke voedingsdelen bepalen welke invloed zij hebben op de zuurtegraad. Het alkalische dieet bevordert de gezondheid. De meeste groenten – bladgroen, groentesap, peterselie, rauwe spinazie, broccoli, knoflook, okra, sperziebonen, bieten, uien, selderij, courgette en zoete aardappel – en ook fruit, honing, sojabonen en peulvruchten bevorderen een alkalische, basische reactie.

Verzuring door voeding

Verzuring wordt als ongunstig beschouwd. Zuurvormende levensmiddelen moet je zoveel mogelijk vermijden, omdat zij afvalstoffen vormen die zuur zijn. Voedingsmiddelen zoals, zuivel, eieren, eiwitrijk voedsel (met name vlees), granen (zoals tarwe), geraffineerde suiker, chocolade en noten zullen in het lichaam zuur produceren. Ook kun je beter geen alcohol of cafeïne gebruiken. Spinazie is bijvoorbeeld meer zuurvormend dan watermeloen en granen vormen meer zuur dan vis.

Zuurtegraad meten

De zuurtegraad van een product zelf bepaalt niet of het een basisch of verzurend effect zal hebben. Frisdranken hebben een zoete smaak, maar zijn zuurvormend voor het lichaam. Een zure citroen daarentegen maakt het lichaam licht basisch. Het gebruik van citroensap is dus gunstig. Om te bepalen of je veel zuur producerende voedingsmiddelen gebruikt kun je de pH van je urine meten. Dit kan met behulp van stripjes die bedoeld zijn voor pH-metingen van de urine. Door het effect van voeding op je pH te meten kun je een nauwkeurige indruk over de mate van verzuring krijgen. De ochtend urine is vaak zuur. Je moet je urine dus een aantal keren per dag meten.

Andere factoren die verzuring veroorzaken

Naast voeding, zijn er andere factoren die verzuring kunnen veroorzaken. Bij mensen met diabetes kan bij ontregeling een acidose ontstaan van het bloed. Dit kan ook optreden wanneer er niet genoeg zuurstof binnen komt. Dat noemen we hypoventilatie. Een metabole acidose is een veelvoorkomende complicatie bij chronische nieraandoeningen die gepaard gaat met afwijkingen van de bijschildklieren, waardoor er minder kalk wordt opgenomen. Dit kan voorkomen worden door een dieet rijk aan groenten. Een metabole alkalose kan optreden bij langdurig braken. Ook bij hyperventilatie kan een alkalose ontstaan .

Minder ziekten door basisch dieet

De theorie is dat bij een lage pH van het bloed een verlies van essentiële mineralen (zoals calcium) zou kunnen optreden en waardoor de vatbaarheid voor ziekten zou toenemen. Het alkalische dieet verhindert dat. Doordat kalk beter wordt opgenomen, kan osteoporose worden voorkomen en kunnen artritis klachten afnemen. het basisch dieet kan zeker het verouderingsproces vertragen en je beschermen tegen diabetes en hart- en vaatziekten. Ook is er minder kans op verkoudheid en hoofdpijn. De claim is zelfs dat het alkalisch dieet de kans op het ontstaan van kanker doet afnemen.

Vergelijking met het ketogeen dieet

Richtlijnen geven aan dat onze voeding het beste voor 80% basisch kan zijn en voor 20% zuurvormend. Deze verhouding is niet haalbaar met een typisch westers dieet waarin veel zetmeel en eiwitten zitten. Dat betekent dus dat je granen moet weglaten. Bij een ketogeen dieet wordt er bijna geen zetmeel gebruikt. Wel bevat de voeding in dit dieet veel vetten, noten, notenolie, chocolade en kaas: producten die zuurvormend zijn. Noten en olie van zaden bevatten meer Omega 6-vetzuur en kunnen beter worden vermeden. Kokosolie en olijfolie om eten te bereiden zijn wel basisch. Het gebruik hiervan wordt dan ook aangeraden.

Voordelen van een basisch dieet

Het is dus gunstig om veel groenten te eten, en zo weinig mogelijk granen en vlees te nuttigen. Het basisch dieet komt in grote mate overeen met het zetmeelarme, graanvrije dieet. Mensen kunnen met het alkalisch dieet afvallen terwijl zij zich toch fit blijven voelen en de spiermassa blijven behouden. De kans op ziekten is hierbij minder. Het is zeer aannemelijk dat een dieet met weinig granen en veel groenten veroudering tegengaat en dat het helpt om diabetes en hart- en vaatziekten te voorkomen. Deze voordelen hebben waarschijnlijk niet te maken met de zuurtegraad van het bloed, maar lage insuline waarden, een betere darmflora en het gebruik van ontstekingsremmende producten. Groenten bevatten veel calcium en magnesium. Bladgroen is rijk aan foliumzuur dat een rol kan spelen in het remmen van ontstekingen en hartziekten.

Nadelen van een basisch dieet

Voor het volgen van een basisch dieet moet je je eetpatroon sterk aanpassen. Je mag geen granen, noten, zaden, kippenbouten en vlees eten. Sommigen zien het als een beperking dat ze geen alcohol en koffie kunnen drinken. Een aantal wetenschappelijke studies toont aan dat het is niet bewezen dat dit dieet gezondheidsvoordelen heeft, zoals de claim dat het de ontwikkeling van kanker zou remmen. Deze studies zijn vaak gedaan met proefdieren, vooral muizen. Men kan dus niet goed beoordelen in welke mate deze resultaten van toepassing zijn op de gezondheid voor mensen.

Conclusie

Een zetmeelarm dieet, met geen granen en meer groenten, heeft een gunstige invloed op de zuur-base balans. Op zich speelt een graanvrij dieet een belangrijke rol in het voorkomen van hart- en vaatziekten. Ook bij een ketogeen dieet worden bijna geen zetmeel gebruikt. Een ketogeen dieet is gunstig. Maar we kunnen niet direct stellen dat de pH een bepalende factor is voor de gezondheid. Want het ketogene voedingspatroon is rijk aan vetten, noten, notenolie, chocolade en kaas. Dat zijn allemaal producten die zuurvormend zijn.

Richtlijnen voor een alkalische dieet

In onderstaande tabel zie je de richtlijnen voor een basisch, of alkalisch dieet.

Over darmklachten.nl

Darmklachten.nl is een initiatief van MGlab&Advies B.V., een laboratorium dat gespecialiseerd is in ontlastingsonderzoek. …lees verder